Συγγραφέας: Αθανάσιος Αϊδίνης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Περίληψη:

Δύο αντίθετες απόψεις παρουσιάζονται στη βιβλιογραφία σχετικά με τις στρατηγικές που τα παιδιά χρησιμοποιούν στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της ικανότητας για ανάγνωση. Σύμφωνα με την πρώτη άποψη, τα παιδιά χρησιμοποιούν φωνολογικές στρατηγικές, απλές στην αρχή και πιο πολύπλοκες αργότερα, για την αποκωδικοποίηση των λέξεων. Σύμφωνα με τη δεύτερη άποψη, αυτό που κυρίως ενδιαφέρει στην ανάγνωση είναι το νόημα, και κατά συνέπεια, τα παιδιά χρησιμοποιούν σημασιολογικές πληροφορίες από το κείμενο για να διαμορφώσουν υποθέσεις ή να ?μαντέψουν? λέξεις που δεν μπορούν διαφορετικά να αποκωδικοποιήσουν. Η ανάπτυξη της ικανότητας αναγνώρισης τυπωμένων λέξεων φαίνεται να επηρεάζει έμμεσα την ικανότητα κατανόησης. Ωστόσο, δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί η σχέση ανάμεσα στην ικανότητα αποκωδικοποίησης και στην αναγνωστική κατανόηση. Σύγχρονα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η χρήση σημάτων από τα συμφραζόμενα κατά την ανάγνωση εξαρτάται από την ικανότητα αποκωδικοποίησης του αναγνώστη, και κυρίως χρησιμοποιείται από αρχάριους ή ?κακούς? αναγνώστες. Στο πρώτο πείραμα της παρούσας έρευνας εξετάζεται μια πιο ειδική υπόθεση: ότι η χρήση σημάτων από τα συμφραζόμενα κατά την ανάγνωση εξαρτάται από την ικανότητα αποκωδικοποίησης του αναγνώστη και από τη δυσκολία της λέξης προς ανάγνωση. Για τον έλεγχο αυτής της υπόθεσης παιδιά των τριών πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου διάβασαν λέξεις και ψευδολέξεις, διαβαθμισμένης δυσκολίας, τόσο μεμονωμένες όσο και μέσα σε προτάσεις. Στο δεύτερο πείραμα εξετάζεται η σχέση ανάμεσα στην ικανότητα αναγνώρισης λέξεων και την αναγνωστική κατανόηση. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν την υπόθεση για τη χρήση σημάτων από τα συμφραζόμενα κατά την ανάγνωση στην περίπτωση των αρχάριων αναγνωστών και μόνο για λέξεις που η ανάγνωσή τους απαιτεί τη χρήση πολύπλοκων φωνολογικών κανόνων. Τέλος, η σχέση ανάμεσα στην ικανότητα αποκωδικοποίησης και την αναγνωστική κατανόηση δε βρέθηκε να είναι σημαντική.